Hoeveel mensen ken je die geen enkele last hebben van zenuwen tijdens het presenteren?
Vrijwel iedereen is zenuwachtig! Sommigen wat meer dan anderen, maar we praten er zelden over.
Daardoor denk je wellicht (onterecht!) dat je de enige bent. Spreekangst is volkomen normaal, maar wel vervelend.
Hoe zorg je dat het je niet belemmert? Hier volgen drie nuttige tips!
🔥 Tip 1) Overleef de eerste 2-3 minuten
De eerste paar minuten zijn verreweg het meest zenuwslopend. Is het je wel eens opgevallen dat het daarna vanzelf minder wordt? Sterker nog, een paniekaanval houdt je lichaam niet eens lang vol. Ga maar na, stel dat je een ineens een black-out krijgt op het podium. Je staat vervolgens echt niet een uur lang compleet verstijft en doodstil op het podium. Je adrenaline piekt snel, maar wordt ook vrij snel weer afgebroken. De stress komt op als een golf en gaat dan weer omlaag. Zorg dus dat je de eerste paar minuten overleeft, dan gaat de rest daarna vaak ook goed. Een oeroude techniek is rustig blijven ademen. Leg je hand maar eens op je buik en adem rustig in. Merk je dat je hand naar buiten gaat? Als we ontspannen zijn, ademen we vaak met een ‘buikademhaling’. Zijn we gespannen, dan zit onze adem veel hoger. Het voelt dan kortademig, alsof je minder lucht hebt. Je kunt je buikademhaling inzetten op het podium. Dit hoef je niet meteen perfect te kunnen, want alleen al even bewust adem halen, helpt al.
🧠Tip 2) Leer geen tekst uit je hoofd, maar oefen hardop
Een tactiek die ook goed helpt, is om alleen je eerste paar zinnen goed te oefenen, zodat je zelfs als je gespannen bent ze er nog uit kunt persen. Leer echter de rest van je presentatie niet uit je hoofd. Dat is een recept voor een black-out. Vergeet je één zin, dan kan er een domino-effect optreden en vergeet je meer. In plaats van het uit je hoofd leren van de tekst, kun je beter een aantal keer je presentatie hardop oefenen. Elke editie zal anders klinken en dat is prima. Je klinkt spontaner, je blijft flexibel in je verhaal en door hardop te oefenen ben je beter voorbereid op de echte situatie.
💬 Tip 3) Doe alsof het een gesprek is
Als iemand op een feestje vraagt: ‘Wat doe jij precies voor werk?’, dan krijgen we niet spontaan een paniekaanval. Maar moeten we over ons werk vertellen voor een grote groep mensen op een podium soms wel. Wat is het verschil tussen een gesprek op een feestje en een presentatie? Bij een gesprek reageert onze gesprekspartner op ons. Iemand knikt, humt of glimlacht bijvoorbeeld. Bij een presentatie voelt niemand in het publiek zich verantwoordelijk om te reageren. Je hebt een bewegingsloze muur van ogen voor je. Als je echter even een (deel van een) zin rechtstreeks tegen een specifiek persoon vertelt, zul je zien dat die persoon toch non-verbaal gaat reageren. Dat is prettig. Het voelt heel eventjes alsof je een gewoon gesprek hebt. Ga daarna met je ogen naar iemand anders en doe hetzelfde. Zoek vooral mensen op die toch al vriendelijk kijken. Dat voelt fijner en zij zijn vaak ook meer in de stemming om bemoedigend te knikken of te glimlachen. Durf je het aan, stel dan eens een vraag aan je publiek. Dat kan de eerste keer vrij eng zijn, maar als mensen terugpraten geeft dat vaak ook meteen een ontspannen sfeer.
Podcast met veel meer tips
Elke maand neemt Marloes je mee in de wereld van storytelling en presenteren over wetenschap en techniek. Let op, de podcast is in het Engels! De voglende afleveringen gaan je helpen als je last hebt van zenuwen bij een presentatie.
Aflevering 12 gaat dieper in op de tips uit dit artikel
Aflevering 11 gaat over wat je fysiek kunt doen (zoals ademhalingstechnieken) en mentaal (de interne kritische stem tot bedaren brengen)
Wil je alle afleveringen luisteren?
Je kunt de podcast vinden via Spotify, Apple Podcasts, Acast en op Pocket Casts.Â